De jaarlijkse kerstinkopen waren bijna gedaan. Ik zat buiten de AH te wachten op mijn lief, die nog even bieslook moest halen. Opeens hoorde ik een bekende stem achter me: “goeiemiddag!” Ome Arie. Hij ging naast me zitten en pakte zijn pijp. Ik twijfelde over een pijpje, want hoe lang kon de aanschaf van een struik bieslook nou helemaal duren? De geur van ome Arie’s eerste rookwolkje deden me toch tot een pijpje besluiten. Het was druk. Mensen liepen af en aan en de bomvolle boodschappenkarren vormden een defilé van overvloed voor ons langs. Iemand kwam op me af en feliciteerde me met mijn voorzitterschap van voetbalvereniging ‘Zinkwegse Boys’. Ome Arie keek even opzij. Hij had een beetje spottende grijns op zijn verweerde kop: “Voorzitter?” Ik knikte. Het bleef even stil. Ome Arie rookte zijn pijp en ik zocht naar woorden. Want waarom kreeg ik felicitaties terwijl ik in mijn rol als voorzitter nog niks had gedaan? Die complimenten  horen te gaan naar al die ‘stille krachten’ op de achtergrond: mensen, die de w.c.’s schoonmaken, die de ballen uit de sloot halen, die wedstrijden leiden, die in de keuken friet bakken, die klussen voor de club, die… Het zijn er teveel om op te noemen. Die verdienen felicitaties. Ome Arie keek weer opzij: “Onwennig?” Ik knikte. Ome Arie keek weer de haven in. Ik rookte mijn pijp en werd opeens heel warm van binnen, omdat ik terugdacht aan vrijdagochtend. Één van mijn eerste acties als voorzitter was het opnemen van de schade na een inbraak in de kantine. Terwijl iedereen druk doende was met opruimen en herstellen van het deurslot zat ik samen met Cees Bakker wat verlaten aan een tafel. Op dat moment kwamen er een aantal jongens van de dagbesteding aan de eerste kruisweg, waaronder een paar van het G-team, langs. Ze gingen lege flessen in de glasbak gooien. Met z’n achten en een begeleidster. Cees Bakker maakte een praatje en een ‘plaagje’ met Richard, een echte Zinkwegse Boy. En wees op mij: “Richard, dat is de nieuwe voorzitter!” Ons medelid kreeg een grote lach op zijn gezicht, stormde op me af en gaf me een welgemeende  dikke, natte zoen bovenop mijn kop. De mooiste felicitatie van allemaal!

Een herfstwindje probeerde het vlammetje van mijn pijpaansteker uit te blazen. Dat lukte een aantal keren, maar uiteindelijk won mijn vlammenwerpertje het en vatte de geurige tabak toch vlam. ‘Ons’ bankje aan de haven was verder nog leeg. Ik was vroeg van huis gegaan. Vol gedachten had ik niet eens in de gaten, dat ome Arie zijn fiets achter ‘ons’ bankje stalde. “Goeiemorgen, meneer Ype!”, wekte hij me vrolijk uit mijn afwezigheid. “Goeiemorgen, ome Arie!”, antwoordde ik. Mogelijk klonk ik niet echt vrolijk. Hij fronste even zijn belegen kop, reageerde niet, ging zitten en pakte zijn pijp. Echte vrienden weten wanneer ze even hun kop moeten houden. We hadden afscheid moeten nemen van ons oude hondje. Ouderdom. Ze was blind, doof, dement en at al enige weken amper meer. Mijn lief had van alles geprobeerd: leverworst, vers vlees, brie en alles, waar ze anders gek op was, tot kibbeling toe. Het mocht niet baten. Omdat ze altijd zo’n last van wagenziekte had, hadden we de dierenarts gevraagd aan huis te komen voor haar einde. De man deed op een keurige wijze wat gedaan moest worden. Laat in de middag hadden we het stoffelijke overschotje van onze Gizmo naar het dierencrematorium gebracht en daarna thuis een borrel op het liefste hondje ooit genomen. 

Ome Arie blies een grote wolk rook uit. We zwegen, hetgeen voor mij voelde als een grote verbondenheid.

Het ingenieuze apparaatje had onverbiddelijk vastgesteld, dat ik voor het genot van mijn pijpje een aantal dagen niet verder het huis uit zou mogen dan naar mijn balkon. Ik had derhalve ome Arie ook moeten missen. Gelukkig werd mijn vrijlating, enige dagen later, begeleid door een zonnetje en een haast zomerse temperatuur. Mijn vriend, welke ik na de test telefonisch op de hoogte had gesteld van het ‘positieve’ nieuws, was ook blij me na de quarantainetijd weer te zien: “Goeiemorgen, meneer Ype!”, klonk het, iets enthousiaster dan anders. Hij stak de brand in zijn pijp en blies een grote wolk rook uit. Het haventje lag er roerloos bij, het was een doordeweekse dag en het vaarseizoen liep op zijn eind. Ik volgde ome Arie’s voorbeeld en stopte mijn pijp. “Ik ben blij, dat ik weer vrij ben”, zuchtte ik. Alsof ik in de bajes had gezeten… “Ik verveelde me dood!” De oude boer knikte begrijpend. Ik snoof de geur van de vrijheid nog eens diep op. “De geur van de herfst. Doet me denken aan mijn jeugd, wanneer ik met mijn bootje zeilde tussen de rietkragen van de Biesbosch. Heerlijk, het naseizoen: alleen op het water.” In gedachten voelde ik weer het intense geluk van toen. Ome Arie knikte en we bliezen simultaan een wolkje uit. Ik keek opzij: “Heb jij ook mooie herinneringen aan de herfst, ome Arie?” De oude baas knikte: “Ik had geen bootje, maar had dat goed kunnen gebruiken!” Hij kreeg een glimlach op zijn verweerde kop; “Want tussen ons en de boomgaard van buurman Barend lag een brede sloot. Te breed. Daardoor waren de appeltjes en vooral de heerlijke sappige peren voor ons lange tijd onbereikbaar.” Ik knikte: “Een ware tantaluskwelling, dus…” Onze gepensioneerde veeboer keek me even ietwat bestraffend aan, omdat ik weer eens de wijsneus probeerde uit te hangen. “Op een dag vonden we tot onze grote vreugde een stevige lange stok. Daarmee konden we ‘slootje piepen’!” Hij zag het weer voor zich. “Eerst oefenden we op het droge. En we sprongen steeds verder. Daarna over een smal slootje. Ook dat was geen probleem. Maar toen het ultieme doel: de peren van buurman Barend!” Ik hing aan zijn lippen. “We namen een lange aanloop en haalden precies de overkant. Daar plukten we onze zakken vol heerlijke peren!” Het water liep hem aan zijn gelukzalige gezicht te zien nog in de mond. “Maar toen moesten we terug. Dat ging minder goed: de combinatie van een te korte aanloop wegens ruimtegebrek en overgewicht wegens de peren deed ons jammerlijk falen. De terugreis eindigde midden in de sloot!” Ik zag het voor me en schoot in de lach: “Daar was je moeder niet blij mee, vermoed ik?” De oude baas kon er nu wel om lachen. “Het natte pak was niet het ergste, maar toen ze de peren in mijn zakken vond, waren de rapen gaar. Ik mocht niet meer naar buiten en moest voor straf schoenen poetsen!” Ik knikte en vond de straf nog redelijk mild. “In mijn pyjama. Want ze wist, dat ik ‘m anders zou smeren. Dus ik poetste schoenen. Van de hele familie. Alleen, in de bijkeuken…” Hij klonk haast zielig. “Tot mijn vader thuiskwam. Toen moest ik gelijk naar bed, zonder eten!” Deze wending in zijn verhaal had ik niet aan zien komen, dus ik keek verbaasd opzij. “Ik had, zoals gezegd, alle schoenen gepoetst. Vader vond het echter minder geslaagd, dat ik ook zijn stoffen pantoffels en zijn zondagse klompen had gepoetst. Met bruine schoensmeer…” Ik schoot in de lach. Ome Arie kon er ook wel om lachen. “Gelukkig wist ik nog twee van die heerlijke peren mee te smokkelen, dus ik heb die avond niet echt honger geleden!”

Langzaam gleed een snel ogend polyester motorjacht ons haventje binnen op zoek naar een plek om aan te leggen. Ome Arie stopte zijn pijp en ik stopte mijn pijp. Bovenop het ‘flying deck’ stond een sportschooltypje, gehuld in smetteloos witte korte broek, marineblauw gestreept shirt, een snelle zonnebril en een spierwitte kapiteinspet (compleet met een anker embleem) op zijn kop speurend rond te kijken. Voorop de punt stond een blonde juffrouw wat onwennig met een touw in haar handen af te wachten. De playboy vond al gauw de passantensteiger en meerde het gevaarte redelijk probleemloos aan, hetgeen niet zo’n kunst is met behulp van een boegschroef. Wij hadden inmiddels onze pijpen opgestoken. Het was zonnig en erg warm. Derhalve hadden we voor een dagje ’thuishaven’ gekozen. Waar schaduw en koel bier dichtbij is. De kapitein van de zojuist gearriveerde tupperware-bak kwam onze kant op. Hij had het op ome Arie voorzien: “Goedemiddag, brave borst, zo te zien, bent u hier enigszins bekend!” Ome Arie keek mij verbaasd aan, alsof hij zich afvroeg, hoe die figuur dat kon weten. “Gezien uw outfit, bedoel ik!” Er werd nog steeds niet begrijpend gekeken. Onze kapitein liet zich echter niet van de wijs brengen: “U kunt me vast wel vertellen, waar mijn vrouw en ik hier ergens een vorkje kunnen prikken?” Ome Arie snapte er weinig van: “Hooien gaat hier tegenwoordig machinaal, hoor…” De vlerk lachte ietwat uit het veld geslagen. Ik besloot te helpen: “Hij bedoelt of er hier ergens een restaurant is!” De witte pet knikte: “Gewoon iets eenvoudigs, hoor, want ik verwacht in dit gat natuurlijk geen sterrenrestaurant.” “Ooo,” begreep ome Arie nu, en hij wees: “Daar aan de kade heb je ‘werelds’, aan deze kant zit ‘smook’ en ‘het kookpunt’, daar op de dijk ‘de beren’ en ‘De Heeren van Beijerland’, en ook vlakbij, in een klein zijstraatje vindt U ‘Leff’ en ‘de Zevende Hemel'” Ik voegde er nog aan toe: “En dan vergeet je nog ‘Het oude postkantoor’, en op het vierwiekenplein ‘yakumi’ en ‘Poseidon’, en dan vergeet ik er vast nog een paar. En dat allemaal binnen loopafstand van de haven!” Triomfantelijk keken we de schipper aan na het opsommen van deze imposante lijst. De man glimlachte: “Één is voldoende, hoor, morgen vertrekken we weer!” “Dat valt nog te bezien”, zei ome Arie, zonder een spier te vertrekken. “Dat valt nog te bezien? Hoe bedoelt u, beste man?” Ome Arie trok aan zijn pijp: “Of de sluisdeuren open blijven.” Hij wachtte even en blies een wolkje uit voor het juiste effect. Het werkte: “Sluisdeuren, welke sluisdeuren?” stamelde onze kapitein. Ome Arie wees met zijn pijp naar het eind van de haven, waarachter het Spui voorbij stroomde : ” Die daar!” Weer nam hij even pauze, “Wanneer het waterpeil in het Spui te laag wordt, gaan de deuren automatisch dicht, om voldoende water in de haven te houden. Dus u hoeft zich geen zorgen te maken, dat u morgenochtend met uw kiel in de modder wakker wordt!” Ik keek hem aan en had moeite mijn lachen in te houden. De kapitein keek verschrikt: “Maar hoe lang kan zoiets dan duren?” Mijn vriend trok zijn schouders op: “Dat hangt natuurlijk van het weer af. En voorlopig ziet het er niet naar uit, dat het gaat regenen, dus wanneer hij nu dicht gaat kan dat even duren…” Hij nam een trekje en blies een wolkje rook uit. “Maar gelukkig zijn er genoeg etablissementen in ons dorp om dagenlang vorkjes te prikken!” Er brak nu enige paniek uit. De kapitein rende zowat terug naar zijn tupperware-bak, gelastte zijn lichtmatroos de trossen los te gooien en verliet met gezwinde spoed ons mooie haventje. “Gelukkig had hij niet door, dat de sluisdeuren met de punt naar buiten dicht gaan, daar ze zo door de druk van het hogere waterpeil in het Spui vanzelf dichtgedrukt worden!” grijnsde ome Arie. “Om het water buiten en niet binnen te houden. Dus voor jouw verhaal de verkeerde kant op…” lachte ik. We bliezen tegelijk een wolkje uit. “Toen die blaaskaak me ‘brave borst’ noemde had ik al direct een hekel aan hem.”, bromde de oude veeboer met een vals lachje. Het jacht ging op het Spui naar bakboord en verdween, tegen de stroom in, langzaam uit het zicht.